Jaar na lockdown: uniek, eendrachtig signaal vanuit de jeugd

De voorbije maanden kon je de noodkreten van jongeren niet missen. Jongerenvertegenwoordigers van de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK), Vlaamse Jeugdraad (VJR) en Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) deelden afzonderlijk bezorgdheden en voorstellen. We zien allemaal hetzelfde groeiende probleem: het gaat niet goed met de jeugd, het gaat steeds slechter en daar moet nu actie rond genomen worden.

Het overlegcomité heeft vrijdag een kans om op korte termijn een aantal maatregelen recht te trekken én om jongeren concreet perspectief te geven: wat mogen we verwachten als de kwetsbare groepen veilig zijn? Wij vragen de ministers om maatregelen te treffen zodat kinderen, jongeren, scholieren en studenten het volhouden.

Waar blijft een gecoördineerd studentenplan?

De motivatiebarometer - die cijfers over studenten bevat - spreekt voor zich. Bijna 9 op de 10 studenten is bezorgd dat ze hun studiejaar niet zullen afmaken als gevolg van de beperkingen die de coronacrisis aan hen oplegt. Dat is een dramatisch hoog cijfer, maar het gaat verder dan dat. 70% van de studenten geeft namelijk nu al aan de online lessen niet meer te kunnen bijhouden. Voor wie oprecht naar jongeren luistert, zijn dit geen onthutsende cijfers meer. Het is de dagelijkse realiteit.

Dat wil niet zeggen dat studenten bij de pakken blijven zitten, integendeel. Deze gezamenlijke actie met VVS, VJR en VSK is een van de vele signalen die jongerenorganisaties en jongeren zelf al gaven. En die signalen lonen, want vanaf 15 maart kunnen studenten - als de cijfers gunstig blijven evolueren - weer twee halve dagen of een volledige dag naar de les; ze kunnen hun medestudenten ontmoeten en het sociale isolement (gedeeltelijk) doorbreken.

Dat mag echter geen eindpunt zijn, want het is geen wonderoplossing. De wachtrijen bij studentenpsychologen blijven te lang; er zijn geen bijkomende maatregelen voor eerstejaarsstudenten, voor jongeren in een moeilijke thuissituatie of voor jongeren met leerstoornissen. En dat terwijl de economie wel de voorrang krijgt in het debat én in de besluitvorming.

Behandel maatschappelijke sectoren op gelijke voet met de economie

Daarom ijveren studentenraden, die dag en nacht de signalen van studenten te horen krijgen, binnen de Vlaamse Vereniging van Studenten voor verder overleg. VVS en de studentenraden zijn blij met het perspectief op ontmoeting, maar de impact op studenten - en zodus de impact op onze maatschappij van morgen - is al te zwaar om het daarbij te laten. Laat het volgend overlegcomité daarom een worden met nadruk op kwetsbare groepen en niet een dat enkel focust op de economische sectoren.

VVS roept het komende overlegcomité dan ook op om de uitgestoken hand van studenten, scholieren en jongeren niet te weigeren. Luister naar hen, luister naar de experten. Beide vragen om de maatschappelijke impact in rekening te brengen naast de economische wanneer het gaat om versoepelingen en steunmaatregelen. Studenten naast kappers zeg maar.

Jongeren willen mee beslissen, niet alleen gehoord worden

Wij ondersteunen ook onze partnerorganisaties de Vlaamse Scholierenkoepel en de Vlaamse Jeugdraad in hun oproep. Jongeren zijn het beu dat er over hen gepraat wordt, maar dat ze vergeten worden als het puntje bij paaltje komt. Vandaar: zorg voor perspectief in een duidelijk tijdspad en voor steunmaatregelen voor jongeren die anders dreigen uit de boot te vallen. Luisteren naar jongeren is niet voldoende, laat hen mee de beslissingen nemen.

Mogelijke maatregelen

De Vlaamse Vereniging van Studenten zou graag het debat openen over de volgende maatregelen. Om zo op korte termijn een weloverwogen beslissing te nemen in het belang van de gezondheid van de studenten.

• Doe er als overheid alles aan om de bestaande wachtrijen bij de studentenpsychologen weg te werken. De meeste universiteiten en hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap bieden hun studenten psychologische bijstand aan in de vorm van studentenpsychologen. Die bijstand is vandaag niet voor iedereen beschikbaar wegens lange wachtrijen. We vragen de overheid om er alles aan te doen om de wachtrijen binnen de instellingen te beperken tot een maximum van twee weken. Maak daarnaast op korte termijn werk van de beloofde 1500 extra psychologen, zoals aangekondigd door minister Vandenbroucke. Er bestaat echter nog steeds grote onduidelijkheid over de implementatie van die plannen. Wij vragen het Overlegcomité om daar snel duidelijkheid rond te brengen.

• Voer een systeem van tijdelijke werkloosheid in voor jobstudenten en onderzoek of dat ook met terugwerkende kracht kan werken. Sinds de intrede van de eerste lockdown in maart 2020 is het aantal studentenjobs drastisch afgenomen. Tijdens de zomerperiode was er sprake van 100.000 studentenjobs minder in vergelijking met vorige jaren. De tweede lockdown in het najaar van 2020 heeft die situatie niet verbeterd. Sectoren zoals de horeca – die instaat voor 20% van de studentenjobs – blijven gesloten of kunnen niet onbeperkt heropstarten. In een GEMS-advies staat het volgende te lezen: “We raden aan om jongeren die afhankelijk zijn van studentenbanen (nu grotendeels opgeschort) en jongeren die door (tijdelijke) werkloosheid worden getroffen, financieel te ondersteunen om hun huidige leefsituatie te ondersteunen.

• ”Voer de kotbubbel in. Het Overlegcomité van 5 februari heeft ervoor gekozen om die niet in te voeren terwijl er nochtans een akkoord over bestond tussen de gemeenschappen, hoger onderwijsinstellingen, de experten en VVS. Studenten die samenleven op eenzelfde adres zouden de mogelijkheid moeten krijgen om samen een huishouden te vormen, zodat ze nauwe contacten konden onderhouden met hun kotgenoten. Net als bij andere huishoudens, zou elk lid van een kotbubbel één extern knuffelcontact hebben, zolang dat contact ontvangen wordt op de eigen kamer. Studenten die voor een kotbubbel opteerden, zouden er niet voor kunnen kiezen om zonder quarantaine weer naar huis te gaan. Voorzie daarnaast in een duidelijk kader/richtlijnen voor studenten die wel nog naar huis pendelen. Een houvast daarrond zou ook voor hen veel betekenen.

Veel kinderen en jongeren hebben nog geen stemrecht, maar wel een stem. Die laten wij met de Vlaamse Jeugdraad, de Vlaamse Vereniging van Studenten en de Vlaamse Scholierenkoepel keer op keer horen. De vraag is of de ministers in het overlegcomité deze keer niet alleen luisteren maar ook handelen.

Elise Beeckmans

Voorzitter Vlaamse Vereniging van Studenten 2020-2021

Wat is VVS?

De Vlaamse Vereniging van Studenten vertegenwoordigt de belangen van studenten inVlaanderen en Brussel. Ze vormt de schakel tussen student, overheid en instellingenhoger onderwijs.