Standpunt Inclusie van studenten met een functiebeperking

2023-04-20

In dit standpunt richt de Vlaamse Vereniging van Studenten zich op de inclusie van studenten met een beperking. We vinden het belangrijk om eerst de gebruikte terminologie toe te lichten. Artikel 1 van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap definieert personen met een beperking als “personen met langdurige fysieke, mentale, verstandelijke of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, daadwerkelijk en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving”. De Codex Hoger Onderwijs volgt deze definitie.¹ De term “langdurig” is nogal vaag en kan aanleiding geven tot discussie, maar de Vlaamse Regering definieert het als minimum 12 maanden.²

Inclusie betekent dan weer: “de insluiting in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten”.³ Ondanks het wettelijk kader dat de gelijke rechten van personen met een beperking moet garanderen, merkt VVS op dat de positie van
mensen met een beperking in onze samenleving nog altijd manifest minder goed is.⁴

Personen met een handicap zijn over het algemeen minder hoog geschoold, participeren minder aan de arbeidsmarkt, worden vaker geconfronteerd met een lager inkomen en een hoger armoederisico, leven vaker in een minder stabiele en kwalitatieve huisvestingssituatie,
ervaren veel vaker gezondheidsproblemen en nemen minder deel aan het verenigingsleven, cultuur, sport en politiek.⁵ Ook het hoger onderwijs ontsnapt dus niet aan deze ongelijkheid.

Inclusie in het onderwijs is nochtans een noodzakelijke voorwaarde voor inclusie in de
maatschappij.⁶ Het is daarom ook cruciaal dat er voldoende tijd en middelen aan deze studenten worden besteed. Alleen op deze manier zullen zij volwaardig deel uitmaken van onze samenleving.

Download hieronder het advies Inclusie van studenten met een functiebeperking van de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS).

De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) vraagt:

M.b.t. fysieke toegankelijkheid

✓ Studenten moeten zich vrij en zelfstandig kunnen voortbewegen zodat geen enkele student bijzondere faciliteiten nodig heeft om ten volle gebruik te maken van infrastructuur en gemeenschappelijke voorzieningen zoals sanitair, wandelgangen, kantoren en lokalen.
✓ Voorzie inclusieve leslocaties waarin o.a. studenten met een rolstoel tussen hun medestudenten kunnen plaatsnemen en moderne geluidsinfrastructuur aanwezig is voor studenten met een auditieve beperking.
✓ Houd toegankelijkheidsrondes en richt meldpunten op waar studenten een ontoegankelijke plaats kunnen melden.
✓ Financier als overheid de hogeronderwijsinstellingen voldoende zodat ze kunnen investeren in toegankelijke infrastructuur.
✓ Zorg er als private uitbater van studentenhuisvesting of als hogeronderwijsinstelling voor dat er in elk gebouw op zijn minst enkele rolstoeltoegankelijke kamers zijn met toegankelijke bijbehorende gemeenschappelijke delen, zoals keuken en sanitair. Private uitbaters en onderwijsinstellingen bieden best een verzamelpunt voor informatie aan over studentenkamers die toegankelijk zijn.
✓ Geef studenten met een functiebeperking voorrang bij het verhuren van toegankelijke kamers op voorwaarde dat de vorige huurders van deze kamers een andere gelijkwaardige kamer aangeboden wordt.
✓ Zet meer in op initiatieven zoals begeleid wonen en omkaderd wonen.
Integreer rolstoeltoegankelijkheid als extra badge in het Vlaams kotlabel.
✓ Zorg als ministers van mobiliteit voor inclusief openbaar vervoer: studenten met een beperking moeten zelfstandig en spontaan kunnen reizen; oprijplaten en aanrijdbare stenen moeten aanwezig zijn aan bushaltes; nieuwe treintoetstellen moeten voorzien zijn op mensen met een beperking zodat men vlotter kan in-en-uitstappen met mobiliteitsprolemen en auditieve beperkingen.

M.b.t. academische inclusie

✓ Financier als hogeronderwijsinstelling elke bijzondere faciliteit die nodig is om de academische participatie te garanderen.
✓ Zorg er als hogeronderwijsinstelling voor dat de uitwerking van een toegekende faciliteit niet afhankelijk is van de goedkeuring van een docent.
✓ VVS pleit voor een zorgcontinuüm binnen hogeronderwijsinstellingen: een duaal spoor waarbij veel voorkomende aanpassingen worden verankerd in de brede basiszorg.
✓ De procedure om een statuut aan te vragen binnen het hoger onderwijs moet studentvriendelijk zijn: hogeronderwijsinstellingen moeten de termijnen voor fysieke en geestelijke beperkingen, aangegeven door artsen, respecteren en mogen geen hertesting vragen voor permanente beperkingen, noch als de termijn aangegeven door de arts of psychiater niet verlopen is. Verlaag aldus de papierlast voor de registratie van een functiebeperking en ken bijzondere statuten automatisch toe in de mate van het mogelijke.
✓ Communiceer als hogeronderwijsinstelling helder en zichtbaar over wie aanspraak maakt op een bijzonder statuut, hoe men dit statuut kan verkrijgen en wat dit inhoudt.
✓ Voorzie als instelling zorgcoördinatoren of begeleiders voor studenten met bijzondere faciliteiten bij de uitoefening ervan mocht de student hier nood aan hebben. Deze zorgcoördinator of begeleider kan de brug tussen de instelling en de student zijn.
✓ Neem zowel positieve als negatieve ervaringen van de begeleiders en studenten met instellingspersoneel i.v.m. het omgaan met studenten met een beperking op  in evaluaties van het personeel.
✓ Draag zorg voor stagiairs met een functiebeperking: Zorg ervoor dat een stageplek toegankelijk en bereikbaar is; help hen met zoeken naar stages; hanteer het model ‘studenten met een functiebeperking op stage’ van Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs; houd rekening met de bereidwilligheid van stageplekken tot het invoeren van redelijke aanpassingen bij de kwaliteitszorg van stageplekken.
✓ VVS pleit voor een centrale databank of lijst waar de evaluatie van stageplaatsen wordt bijgehouden.
Ondersteun studenten met een beperking bij internationale ervaringen zoals Erasmus.
✓ Bied duidelijk en transparant informatie aan over internationale ervaringen voor studenten met een beperking.

M.b.t. sociale inclusie

✓ Zet in op studentenvertegenwoordiging voor studenten met een functiebeperking toegankelijker te maken: elimineer fysieke drempels zoals toegankelijkheid van vergaderlocaties en vergaderingen op uren met minder publiek transport.
✓ Garandeer als instelling dat het statuut van studentenvertegenwoordiger voldoende beschermd is met adequate modaliteiten zodat studenten met een functiebeperking genoeg ruimte krijgen om vergaderingen bij te wonen.
✓ Zet als studentenraad actief in op thema’s zoals discriminatie en inclusie voor hun wervingsprocedure om diversiteit binnen de studentenvertegenwoordiging meer kansen te geven.
✓ Zet als instelling in op toegang tot – en inclusie in – sport.
✓ Ontwikkel als studentenvereniging de reflex om na te denken of het bestaande activiteitenaanbod inclusief is, en wie allemaal kan deelnemen aan dit soort activiteiten.
✓ Zet enerzijds in op het inclusief maken van de reeds bestaande activiteiten en zet anderzijds in op het voorzien van een divers aanbod aan activiteiten op verschillende plaatsen, zodat toch zo veel mogelijk studenten de kans hebben om aan activiteiten deel te nemen.
✓ Sta als onderwijsinstelling studentenverenigingen maximaal toe om gebruik te maken van de infrastructuur zodat zij activiteiten kunnen organiseren op toegankelijke plekken voor hun leden, aangezien privélocaties zoals cafés en dancings dit vaak niet zijn.
✓ Communiceer duidelijk en laagdrempelig naar studenten over het inclusieve en toegankelijke karakter van recreatieve activiteiten. Creëer bewustzijn rond dit thema: werk aan de attitude rond mensen met een beperking en informeer de gehele populatie van het hoger onderwijs over functiebeperkingen in het algemeen om stigma’s en vooroordelen te verwijderen.
✓ Voorzie professionalisering voor het onderwijspersoneel opdat ze diversiteits-sensitief kunnen handelen en lesgeven.
Integreer als hogeronderwijsinstelling studenten met een beperking in hun beeldvorming. Daarmee doelen we op alle campagnes en communicatie.

Contactgegevens

Rapporteur & contactpersoon: Jef Vandorpe

Dossierbeheerder: Lynn De Palmenaer

Contact: sociaal@vvs.ac

De rapporteur is bij VVS verantwoordelijk voor de totstandkoming van een standpunt. Hij of zij toets af wat de VVS-leden in het standpunt weerspiegeld willen zien.

Contact bestuur VVS: info@vvs.ac, +32 (0)2 893 24 84

Het bestuur vertegenwoordigt VVS en wordt voor één academiejaar verkozen door de leden van de algemene vergadering.