Vrijstellingen: hoe werkt dat juist?
Hoe vraag ik een vrijstelling aan?
Behaalde je in een vorige opleiding aan het hoger onderwijs goede punten of deed je al relevante werkervaring op? Dan bestaat de kans dat je tijdens een tweede opleiding niet vanaf nul moet beginnen. Je kan namelijk in aanmerking komen voor een vrijstelling. Dat betekent dat je een bepaald opleidingsonderdeel niet meer moet opnemen.
Laatst geüpdatet op: 08/11/2022
Wat is een vrijstelling?
Bouwde je in je vorige opleiding kennis op die overeenstemt met de competenties die je zou verwerven in je volgende opleiding? Misschien deed je al relevante ervaring op in het werkveld of in je vrije tijd? In dat geval kan je vrijstellingen aanvragen. Het betekent dat je wordt vrijgesteld om een bepaald opleidingsonderdeel te moeten volgen.
Soorten vrijstellingen
We maken onderscheid tussen twee soorten vrijstellingen:
Eerder verworven kwalificaties (EVK)
- Gaan over wat je hebt gestudeerd
- Voor deze kwalificaties legde je een examen of andere evaluatievorm af binnen een vorige opleiding
- Voorbeelden: diploma’s, getuigschriften, studiebewijzen, creditbewijzen …
Eerder verworven competenties (EVC)
- Gaan over praktijkervaring
- Voor deze kwalificties legde je geen examen of andere evaluatievorm af; ze worden niet behaald met een studiebewijs
- Voorbeelden: door je job, hobby, talenkennis …
Hoe vraag ik een vrijstelling aan?
Om een vrijstelling te krijgen moet je kunnen aantonen dat de competenties die je eerder behaalde overeenstemmen met die van een bepaald opleidingsonderdeel. Hiervoor verzamel je alle bewijsstukken die relevant zijn voor de opleiding, zoals studiebewijzen en attesten. Je hogeronderwijsinstelling bepaalt vervolgens of je voldoet aan de competenties. Je kan vrijstellingen vaak online aanvragen op de website van je instelling. De exacte procedure vind je terug in het onderwijs- en examenreglement van jouw hogeschool of universiteit. Wanneer de instelling je aanvraag afkeurt, moet dit gemotiveerd worden.
De procedure voor eerder verworven competenties (EVC) verloopt anders en gebeurt op het niveau van de associatie waartoe de hogeschool of universiteit behoort. Daarnaast leg je voor een eerder verworven competentie meestal een bekwaamheidsonderzoek af. Voor meer gerichte informatie controleer je best de website van jouw hogeronderwijsinstelling.
Opgelet! De deadlines voor het aanvragen van vrijstellingen verschillen sterk van instelling tot instelling. Kijk dit dus goed na.
Hoe weet ik of ik in aanmerking kom voor een vrijstelling?
Ben je niet zeker voor welke vrijstellingen je in aanmerking komt? Lees de ECTS-fiches dan goed na. Deze fiche informeert je over de doelstellingen, inhoud en evaluatie van een bepaald opleidingsonderdeel. Je kan de ECTS-fiches van je huidige opleiding dan vergelijken met de fiches van je vorige opleiding.
Nog steeds twijfels? Neem contact op met de studie- en trajectbegeleider van je opleiding.
Welke gevolgen hebben vrijstellingen voor mijn studiepunten/leerkrediet?
Voor een vrijgesteld vak ontvang je geen creditbewijs. Daarnaast beïnvloeden vrijstellingen je tolerantiekrediet. Tolerantiekrediet wordt berekend op basis van de opleidingsonderdelen die je nog moet opnemen. Alles over studiepunten vind je hier. Je kan tolerantiekrediet inzetten wanneer je een lichte onvoldoende haalt (8/20 of 9/20). In dat geval ben je geslaagd voor het opleidingsonderdeel in kwestie. Vrijstellingen tellen daarvoor niet mee. Als je minder vakken volgt, zal je dus minder tolerantiepunten overhouden. Je zet voor vrijstellingen geen leerkrediet in en betaalt er geen studiegeld voor.
Voor deelvrijstellingen werkt het anders. Een deelvrijstelling geldt maar voor een deel van het opleidingsonderdeel. Je blijft dan wel ingeschreven voor het opleidingsonderdeel en moet een (aangepaste) evaluatie afleggen. In dat geval wordt dus wel het volledige aantal studiepunten (dus ook studiegeld, leerkrediet, tolerantiekrediet,…) aangerekend.